- ηλιακή σταθερά
- Το ποσό της ηλιακής ενέργειας που δέχεται ανά λεπτό η μονάδα της επιφάνειας που έχει τοποθετηθεί κάθετα προς τις ηλιακές ακτίνες, έξω από τη γήινη ατμόσφαιρα και στη μέση απόσταση Γης-Ηλίου. Ο υπολογισμός της η.σ. γίνεται με βάση τον νόμο Ι = Ι0 ρι, όπου Ι0 η η.σ., Ι η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια του εδάφους, ρ ο συντελεστής απορρόφησης και l το πάχος του στρώματος της ατμόσφαιρας από το οποίο περνά η δέσμη των ηλιακών ακτίνων. Ο συντελεστής απορρόφησης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι η ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας από σχετικά μεγάλα σωματίδια, όπως τα υδροσταγονίδια, οι παγοκρύσταλλοι των νεφών κ.ά., η διάχυση των ηλιακών ακτίνων από μικρά σωματίδια σκόνης και μόρια του αέρα και η εκλεκτική απορρόφηση από ορισμένα αέρια της ατμόσφαιρας. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους οι παρατηρήσεις για τον προσδιορισμό της η.σ. γίνονται πάνω σε πολύ ψηλά όρη κατά τη διάρκεια αίθριων ημερών με νηνεμία, ώστε να μην υπάρχει ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας από σχετικά μεγάλα σωματίδια, να περιορίζεται σημαντικά η διάχυση και η απορρόφηση και έτσι να μη μεταβάλλεται σχεδόν καθόλου ο συντελεστής απορρόφησης κατά τη διάρκεια των παρατηρήσεων. Η τιμή της η.σ. που υπολογίστηκε με τη βοήθεια του παραπάνω νόμου είναι 1,94 cal·cm-2·min-1, αλλά οι μετρήσεις που έγιναν με πυραύλους και τεχνητούς δορυφόρους έδωσαν τιμή 1,98-2,00 cal·cm-2·min-1. Οι μεταβολές της η.σ., όπως έχουν δείξει μακροχρόνιες παρατηρήσεις, είναι μικρές (±1,5% της μέσης τιμής της), μη περιοδικές και σχετίζονται με την ενδεκαετή περίοδο των κηλίδων, στο μέγιστο των οποίων φαίνεται να λαμβάνουμε περισσότερη ενέργεια. Μεταβολές –έστω και ελαφρές– της ηλιακής ενέργειας που δέχεται η Γη μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικές αλλαγές στο κλίμα, αλλά από τις έρευνες της βιολογίας και της παλαιοντολογίας οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών η η.σ. έχει μείνει αναλλοίωτη, χωρίς να αποκλείονται έντονες προσωρινές μεταβολές (όπως, για παράδειγμα, μπορεί να έγινε κατά την περίοδο των παγετώνων).
Dictionary of Greek. 2013.